ماه
رجب و ماههاى شعبان و رمضان، از ماههاى بسیار پرفضیلت است، و
از تعبیرات بعضى از روایات برمى آید که ماه رجب در میان این سه
ماه، امتیاز خاصّى دارد، تا آن جا که ماه رجب «ماه خدا» نامیده
شده و ماه شعبان «ماه پیامبر» و ماه مبارک رمضان «ماه امّت»!1
ماه
رجب یکى از ماههاى حرام است که آغاز و ادامه جنگ در آن، با
دشمنان اسلام حرام مى باشد (مگر جنگ دفاعى2 و جنایات نیز در
این ماهها (ماههاى حرام)، دیه سنگین ترى دارد.3
پیغمبراکرم ـ صلى الله علیه وآله ـ ماه رجب را «ماه اَصَبّ»
نامیده است، زیرا رحمت خدا در این ماه بر امّت فرو مى ریزد.4
این
ماه آمیخته است با یاد پیامبر اکرم ـ صلى الله علیه وآله ـ (به
مناسبت مبعث در 27 ماه) و یاد امیر مؤمنان ـ علیه السلام ـ (به
مناسبت میلاد مبارک آن حضرت در 13 ماه) و خاطره شهادت موسى بن
جعفرـ علیه السلام ـ (در 25 ماه) و روزهاى مهمّ تاریخى دیگر; و
از این نظر یکى از ماههاى بسیار پرخاطره اسلامى است.
از
روایات متعدّدى که درباره روزه هاى ماه رجب - حتّى 1 روز از آن
- وارد شده، اهمّیّت فوق العاده این ماه، و عبادت و خودسازى در
آن کاملاً روشن مى گردد، که در این جا به گوشه اى از آن اشاره
مى شود:
1ـ
مرحوم «شیخ صدوق» به سند معتبر از امام صادق ـ علیه السلام ـ
نقل مى کند که یکى از یاران آن حضرت در اواخر ماه رجب خدمتش
رسید، چون نظر مبارک امام ـ علیه السلام ـ به او افتاد، فرمود:
آیا در این ماه روزه گرفته اى؟ عرض کرد: نه، فرمود: آن قدر
ثواب از تو فوت شده که اندازه آن را کسى جز خدا نمى داند; این
ماهى است که خداوند آن را بر سایر ماهها برترى بخشیده و احترام
آن را عظیم شمرده، و براى روزه داشتن آن، پاداش هاى مهمّى قرار
داده است. آن مرد عرض مى کند: آیا اگر در بقیّه این ماه روزه
بدارم، به بخشى از ثواب مى رسم؟ امام ـ علیه السلام ـ فرمود:
آرى; سپس ثواب هاى مهمّى براى کسى که فقط روز آخر ماه، یا دو
روز آخر ماه، یا سه روز آخر ماه را روزه بدارد، بیان فرمودند;
مانند نجات از سکرات مرگ، عذاب قبر و لغزش بر صراط و شداید
قیامت و نایل شدن به برائت و رهایى از آتش دوزخ.5
2ـ
در حدیث دیگرى آمده است: «رجب» نام نهرى است در بهشت، از شیر
سفیدتر و از عسل شیرین تر; هر کس یک روز از این ماه را روزه
بدارد، از آن مى نوشد!6
3ـ
در حدیث دیگرى از رسول خدا ـ صلى الله علیه وآله ـ مى خوانیم:
هر کس یک روز از این ماه را روزه بگیرد، خشنودى عظیم خدا را به
دست آورده، خشم الهى از او دور مى شود، و درهاى جهنّم به روى
او بسته خواهد شد!7
4ـ
هر کس سه روز از این ماه را که پنجشنبه و جمعه و شنبه باشد،
روزه بگیرد، فضیلت بسیار دارد و همچنین در سایر ماههاى حرام.
در
روایتى از رسول خدا ـ صلى الله علیه وآله ـ آمده است: هر گاه
کسى نتواند در این ماه روزه بگیرد، هر روز صد مرتبه این
تسبیحات را بخواند، تا ثواب روزه آن را دریابد:
سُبْحانَ الاْلهِ الْجَلیلِ، سُبْحانَ مَنْ لا یَنْبَغِى
التَّسْبیحُ اِلاَّ لَهُ، سُبْحانَ الاَْعَزِّ الاَْکْرَمِ،
سُبْحانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّةَ وَهُوَ لَهُ اَهْلٌ.(9
منزه
است خداى بزرگ منزه است آن که تنزیه و تسبیح جز براى او شایسته
نیست منزه است خداى برتر و کریمتر منزه است آن که لباس عزت در
بردارد و شایسته آن است.
از
مجموع احادیث بالا ـ و دیگر احادیث ـ به خوبى استفاده مى شود
که این ماه، ماه تهذیب نفوس و خودسازى و آغاز یک دوره جدیدِ
سیر و سلوک الى اللّه است، که از ماه رجب آغاز و به ماه مبارک
رمضان منتهى مى شود; خوشا به حال آنان که قدر و منزلت این سه
ماه را بدانند و از آن بهره کافى بگیرند.
مناسبتهای مهم
این ماه
اوّل ماه:
مطابق بعضى از روایات، این روز، روز ولادت امام محمّد باقر ـ
علیه السلام ـ در سال 57 هجرى قمرى است.
دوم ماه:
مطابق برخى از روایات روز ولادت امام على النّقى ـ علیه السلام
ـ در سال 212 هجرى است.
سوم ماه:
روز شهادت امام على النّقى ـ علیه السلام ـ در سال 254 است.
دهم ماه:
روز ولادت امام محمّد تقى ـ علیه السلام ـ طبق بعضى از روایات
است.
سیزدهم ماه:
روز ولادت امیر مؤمنان على بن ابى طالب ـ علیه السلام ـ است;
بنا بر مشهور این مولود عزیزِ جهانِ انسانیّت، 12 سال قبل از
بعثتِ رسول خدا ـ صلى الله علیه وآله ـ در داخل خانه کعبه،چشم
به جهان گشود.
پانزدهم ماه:
مطابق برخى از نقل ها، روز وفات حضرت زینب کبرا ـ علیها السلام
ـ است در سال 63 هجرى
هیجدهم ماه:
روز وفات جناب ابراهیم، فرزند رسول خداست.
بیست و پنجم ماه:
روز شهادت امام موسى بن جعفر ـ علیه السلام ـ در سال 183 هجرى
است.
بیست و ششم ماه:
مطابق روایتى، روز وفات حضرت ابوطالب ـ علیه السلام ـ است.
بیست و هفتم ماه:
بعثت پیامبر گرامى اسلام ـ صلى الله علیه وآله ـ به نبوّت است.
اعمال این ماه
این ماه اعمال مهمی دارد که به دلیل طولانی بودن
ذکر نمیشود، به مفاتیح نوین آیت الله مکارم شیرازی و یا
مفاتیح الجنان محدث قمی مراجعه شود.