ماه‌های قمری / ماه رجب، ماه خدا

ماه رجب، ماه خدا

ماه رجب و ماه‌هاى شعبان و رمضان، از ماه‌هاى بسیار پرفضیلت است، و از تعبیرات بعضى از روایات برمى آید که ماه رجب در میان این سه ماه، امتیاز خاصّى دارد، تا آن جا که ماه رجب «ماه خدا» نامیده شده و ماه شعبان «ماه پیامبر» و ماه مبارک رمضان «ماه امّت»!¹
ماه رجب یکى از ماه‌هاى حرام است که آغاز و ادامه جنگ در آن، با دشمنان اسلام حرام مى باشد (مگر جنگ دفاعى² و جنایات نیز در این ماه‌ها (ماههاى حرام)، دیه سنگین ترى دارد.³
پیغمبراکرم ـ صلى الله علیه وآله ـ ماه رجب را «ماه اَصَبّ» نامیده است، زیرا رحمت خدا در این ماه بر امّت فرو مى ریزد.⁴
این ماه آمیخته است با یاد پیامبر اکرم ـ صلى الله علیه وآله ـ (به مناسبت مبعث در 27 ماه) و یاد امیر مؤمنان ـ علیه السلام ـ (به مناسبت میلاد مبارک آن حضرت در 13 ماه) و خاطره شهادت موسى بن جعفرـ علیه السلام ـ (در 25 ماه) و روزهاى مهمّ تاریخى دیگر; و از این نظر یکى از ماه‌هاى بسیار پرخاطره اسلامى است.
از روایات متعدّدى که درباره روزه هاى ماه رجب - حتّى 1 روز از آن - وارد شده، اهمّیّت فوق العاده این ماه، و عبادت و خودسازى در آن کاملاً روشن مى گردد، که در این جا به گوشه اى از آن اشاره مى شود:
1ـ مرحوم «شیخ صدوق» به سند معتبر از امام صادق ـ علیه السلام ـ نقل مى کند که یکى از یاران آن حضرت در اواخر ماه رجب خدمتش رسید، چون نظر مبارک امام ـ علیه السلام ـ به او افتاد، فرمود: آیا در این ماه روزه گرفته اى؟ عرض کرد: نه، فرمود: آن قدر ثواب از تو فوت شده که اندازه آن را کسى جز خدا نمى داند; این ماهى است که خداوند آن را بر سایر ماهها برترى بخشیده و احترام آن را عظیم شمرده، و براى روزه داشتن آن، پاداش هاى مهمّى قرار داده است. آن مرد عرض مى کند: آیا اگر در بقیّه این ماه روزه بدارم، به بخشى از ثواب مى رسم؟ امام ـ علیه السلام ـ فرمود: آرى; سپس ثواب هاى مهمّى براى کسى که فقط روز آخر ماه، یا دو روز آخر ماه، یا سه روز آخر ماه را روزه بدارد، بیان فرمودند; مانند نجات از سکرات مرگ، عذاب قبر و لغزش بر صراط و شداید قیامت و نایل شدن به برائت و رهایى از آتش دوزخ.5
2ـ در حدیث دیگرى آمده است: «رجب» نام نهرى است در بهشت، از شیر سفیدتر و از عسل شیرین تر; هر کس یک روز از این ماه را روزه بدارد، از آن مى نوشد!6
3ـ در حدیث دیگرى از رسول خدا ـ صلى الله علیه وآله ـ مى خوانیم: هر کس یک روز از این ماه را روزه بگیرد، خشنودى عظیم خدا را به دست آورده، خشم الهى از او دور مى شود، و درهاى جهنّم به روى او بسته خواهد شد!7
4ـ هر کس سه روز از این ماه را که پنجشنبه و جمعه و شنبه باشد، روزه بگیرد، فضیلت بسیار دارد و همچنین در سایر ماههاى حرام.
در روایتى از رسول خدا ـ صلى الله علیه وآله ـ آمده است: هر گاه کسى نتواند در این ماه روزه بگیرد، هر روز صد مرتبه این تسبیحات را بخواند، تا ثواب روزه آن را دریابد:

سُبْحانَ الاْلهِ الْجَلیلِ، سُبْحانَ مَنْ لا یَنْبَغِى التَّسْبیحُ اِلاَّ لَهُ، سُبْحانَ الاَْعَزِّ الاَْکْرَمِ، سُبْحانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّةَ وَهُوَ لَهُ اَهْلٌ.(9
منزه است خداى بزرگ منزه است آن که تنزیه و تسبیح جز براى او شایسته نیست منزه است خداى برتر و کریمتر منزه است آن که لباس عزت در بردارد و شایسته آن است.

از مجموع احادیث بالا ـ و دیگر احادیث ـ به خوبى استفاده مى شود که این ماه، ماه تهذیب نفوس و خودسازى و آغاز یک دوره جدیدِ سیر و سلوک الى اللّه است، که از ماه رجب آغاز و به ماه مبارک رمضان منتهى مى شود; خوشا به حال آنان که قدر و منزلت این سه ماه را بدانند و از آن بهره کافى بگیرند.

مناسبت‌های مهم این ماه

اوّل ماه:
مطابق بعضى از روایات، این روز، روز ولادت امام محمّد باقر ـ علیه السلام ـ در سال 57 هجرى قمرى است.
دوم ماه:
مطابق برخى از روایات روز ولادت امام على النّقى ـ علیه السلام ـ در سال 212 هجرى است.
سوم ماه:
روز شهادت امام على النّقى ـ علیه السلام ـ در سال 254 است.
دهم ماه:
روز ولادت امام محمّد تقى ـ علیه السلام ـ طبق بعضى از روایات است.
سیزدهم ماه:
روز ولادت امیر مؤمنان على بن ابى طالب ـ علیه السلام ـ است; بنا بر مشهور این مولود عزیزِ جهانِ انسانیّت، 12 سال قبل از بعثتِ رسول خدا ـ صلى الله علیه وآله ـ در داخل خانه کعبه،چشم به جهان گشود.
پانزدهم ماه:
مطابق برخى از نقل ها، روز وفات حضرت زینب کبرا ـ علیها السلام ـ است در سال 63 هجرى
هیجدهم ماه:
روز وفات جناب ابراهیم، فرزند رسول خداست.
بیست و پنجم ماه:
روز شهادت امام موسى بن جعفر ـ علیه السلام ـ در سال 183 هجرى است.
بیست و ششم ماه:
مطابق روایتى، روز وفات حضرت ابوطالب ـ علیه السلام ـ است.
بیست و هفتم ماه:
بعثت پیامبر گرامى اسلام ـ صلى الله علیه وآله ـ به نبوّت است.

اعمال این ماه

این ماه اعمال مهمی دارد که به دلیل طولانی بودن ذکر نمی‌شود، به مفاتیح نوین آیت الله مکارم شیرازی و یا مفاتیح الجنان محدث قمی مراجعه شود.

پی‌نوشت‌ها

1. اقبال، صفحه 634.
2. مستدرک الوسائل، جلد 11، صفحه 48، حديث 2 و جواهرالکلام، جلد 21، صفحه 32.
3. کافى، جلد 7، صفحه 281، حديث 6.
4. مصباح المتهجّد، صفحه 797.
5. امالى صدوق، صفحه 15، حديث 7 و بحارالانوار، جلد 94، صفحه 32، حديث 6 .
6. اقبال، صفحه 635.
7. اقبال، صفحه 634.
8. مقنعه، صفحه 375.
9. اقبال، صفحه 637.

معرفی نویسنده، اشتراک‌گذاری مطلب، دعوت از دوستان، نظردهی و مشاهده نظرات بازدیدکنندگان