در دوران معاصر هم نام درخشان «امام خمینى» عظیم چون ستارهٔ
پرفروغى بر تارک انقلاب اسلامى ایران میدرخشد. در این میان،
صدها عالم معروف و هزاران عالم غیرمعروف نیز، امروز و دیروز،
نقشآفرین حوادث اصلاحى بزرگ و کوچک در کشورهاى گوناگون
بودهاند.
حکیم قرآنی
امام بزرگوار ما حکیم بود. امام یک حکیم به معناى قرآنى بود.
حکیم یعنى آن کسى که حقائقى را مشاهده میکند که از چشمهاى
دیگران مغفولٌعنه است؛ پوشیده است. کلمات او، کلماتى ممکن است
ساده به نظر بیاید، اما هر چه میشکافید، مىبینید لایهها و
عمقهاى بیشترى دارد. امام اینگونهْ بود.
قلّه عشق
حقیقتا امام بزرگوار ما یک استثناء در تاریخ ما و یک قلهٔ
بلند در حرکت ملّت ایران بود. این را نه از باب عشق و علاقهای
که همچنان کانونش در دل ما نسبت به ایشان گرم است، عرض
مىکنیم؛ بلکه نگاه منصفانهٔ هر کسى این را تأیید مىکند.
امام حقا و انصافا یک عنصر استثنایى بود. رجال تاریخى کشور را
ما مىشناسیم. بنده کم و بیش با تاریخ آشنا هستم. این شخصیت
جامع نه در بین علماى بزرگ ما نظیر دارد، نه در بین زمامداران
این کشور نظیر دارد، نه در بین مصلحان و منادیان تحول در این
کشور نظیر دارد. بزرگانى مثل مرحوم سیّد جمال و تحول خواهانى
که در کشور ما یا حتّى در دنیاى اسلام بودند، کجا؛ این مرد چند
بُعدى عمیق حقیقتا توصیف ناشدنى کجا؟ ما علما و فقهاى بزرگى
داشتیم که سخنان و مطالب آنها در اختیار ماست؛ امام بزرگوار
در ردیف اول اینگونه شخصیتها قرار مىگیرد. بنده شرح حال
بسیارى از فلاسفه، عرفا، دانشمندان علوم عقلى، سیاسیون،
پیرمردهاى پخته و آدمهاى سنجیده را در کتابها خواندهام یا
در زندگىام با آنها برخورد داشتهام؛ حقاً فاصلهى بین آنها
و امام بزرگوار، فاصلهٔ زیادى است. هر کدام از ابعاد گوناگون
این شخصیت، به تنهایى از نظایر خود جلوتر و پیشتر است.
پیر حکمت
امام یک جوان نبود که شما بگویید «احساساتى شد و حرفى زد.»
امام، آن پیر حکمت و مرد حکیم دنیا دیده مجرّب، با دید نافذ
خود، آنطور از حرکت دانشجویان در آن روز تجلیل کرد. پس امام،
به حقیقتى پى برده بود که این را گفت. ما نیز همان را ـ نه فقط
از روى تبعیت ؛ بلکه از روى احساس، از روى بینش و از روى منطق
ـ تأیید و تصدیق مىکنیم.
پولادین روزگار
امام، اینگونه بود. آن مرد پولادینى که شرق و غرب دنیا علیه
او دست به دست هم دادند و خم به ابرو نیاورد، نیمه شب، آن چنان
در مقابل خداوند متعال اشک مىریخت که نزدیکانشان به من
مىگفتند شبها که امام گریه مىکند، براى پاک کردن اشکهایش
دستمال کافى نیست؛ امام چشمانش را با حوله پاک مىکند! این
قوّت از آن قوّتهاست.
امام، شخصیتی استثنایی و ممتاز
خصوصیات امام، استثنایی و ممتاز و بی نظیر است و هرچه در ابعاد
شخصیت ایشان تأمل کنیم، این استثنا و امتیاز را بهتر و بیشتر
مییابیم. حال که این داغ بزرگ، دلهای ما را گداخته است و غم
سنگینی قلبهای ما را میفشارد، خلا وجود او را بیشتر احساس
میکنیم.
مصداق ایمان و عمل صالح
شخصیت امام تا حد بسیار زیادی به اهمیّت و عظمت آرمانهای او
مربوط میشد. او با همّت بلندی که داشت، هدفهای بسیار عظیمی
را انتخاب میکرد. تصور این هدفها، برای آدمهای معمولی دشوار
بود و میپنداشتند آن هدفهای والا، دست نیافتنی هستند، لیکن
همّت بلند و ایمان و توکّل و خستگی ناپذیری و استعدادهای
فراوان و تواناییهای اعجابانگیزی که در وجود این مرد بزرگ
نهفته بود، به کار میافتاد و در سمت هدفهای مورد نظرش پیش
میرفت و ناگهان همه میدیدند که آن هدفها محقّق شدهاند.
نقطهٔ اساسی کار او، این بود که در ارادهی الهی و تکلیف شرعی
محو میشد. هیچ چیز برایش غیر از انجام تکلیف، مطرح نبود.
واقعا او مصداق ایمان و عمل صالح بود. ایمانش به استحکام
کوهها میمانست و عمل صالحش با خستگی ناپذیری باورنکردنی توأم
بود. آن چنان در تداوم عمل صبور و کوشا بود که انسان را دچار
حیرت میکرد. به همین خاطر، هدفهای بزرگ قابل وصول شد و دست
یافتن به قلهها امکان پذیر گردید.
شخصیتی غیرقابل قیاس
شخصیت عظیم رهبر کبیر و امام عزیز ما، حقا و انصافا پس از
پیامبران خدا و اولیای معصومین، با هیچ شخصیت دیگری قابل
مقایسه نبود. او ودیعهٔ خدا در دست ما، حجّت خدا بر ما، و
نشانهٔ عظمت الهی بود. وقتی انسان او را میدید، عظمت بزرگان
دین را باور میکرد. ما نمیتوانیم عظمت پیامبر ـ صلّی الله
علیه و آله و سلّم ـ، امیرالمومنین ـ علیهالسّلام ـ،
سیّدالشهدا ـ علیهالسّلام ـ، امام صادق ـ علیهالسّلام ـ و
بقیهٔ اولیا را حتی درست تصوّر کنیم، ذهن ما کوچکتر از آن است
که بتواند عظمت شخصیت آن بزرگمردان را در خود بگنجاند و تصور
کند، اما وقتی انسان میدید شخصیتی با عظمت امام عزیزمان و با
آن همه ابعاد گوناگون؛ ایمان قوی، عقل کامل، دارای حکمت،
هوشمندی، صبر و حلم و متانت، صدق و صفا، زهد و بیاعتنایی به
زخارف دنیا، تقوا و ورع و خداترسی و عبودیت مخلصانه برای خدا،
دستنیافتنی است، و مشاهده میکرد که همین شخصیت عظیم، چگونه
در برابر آن خورشیدهای فروزان آسمان ولایت، اظهار کوچکی و
تواضع و خاکساری میکند و خودش را در مقابل آنها ذرهای به
حساب میآورد، آن وقت انسان میفهمید که پیامبران و اولیای
معصومین چه قدر بزرگ بودند.
ویژگیهای امام
امام ـ رحمهالله ـ انسانی بسیار عاقل، دوراندیش، حکیم، آدم
شناس، تیزبین، حلیم، متین و آیندهنگر بود؛ که هرکدام از این
صفات، کافی بود که شخصی را در مرتبهای والا جای دهد و احترام
همگان را جلب کند. متانت و بردباری و حلم امام به گونهای بود
که اگر صد نفر در مجلسی سخنانی میگفتند که او آنها را قبول
نداشت، تا لازم نمیدانست، حرفی نمیزد و سکوت میکرد؛ در
صورتی که اگر در حضور آدمهای معمولی کلمهای گفته شود که
برخلاف عقیدهٔ آنها باشد، طوفانی در روحشان به وجود میآید که
سریعا پاسخ بدهند.
معرفی نویسنده، اشتراکگذاری مطلب، دعوت از دوستان، نظردهی و مشاهده نظرات بازدیدکنندگان
محمّدصادق اسکندری هستم.
27 ساله از شهر مقدّس قم
فوقدیپلم فقه و اصول
و علاقهمند به
نهادینهسازی مفاهیم ارزشی
پیشنهاد من: حرکتی گسترده و رو به جلو در در جادّهی خدامحور